Ναοί και το μοναστήρι του Γαρδικίου

Ο Ι.Ν.Κοιμήσεως της Θεοτόκου αποτελεί σημείο αναφοράς για τους απανταχού Γαρδικιώτες. Η κατασκευή του ναού έγινε πάνω σε παλιότερο Βυζαντινό, ολοκληρώθηκε δε το τέλος της άνοιξης του 1700 και τα θυρανοίξια πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο του ίδιου έτους.

Πρόκειται περί κλασικής αρχιτεκτονικής της περιοχής του Ασπροποτάμου, διαθέτει δε εξαιρετικές τοιχογραφίες και εικονογράφηση.

Το μοναδικό και αξιόλογης τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο, ο ιερός Άμβωνας και το Δεσποτικό φιλοτεχνήθηκαν το 1843 και οι εικόνες το 1898.

Η προείσοδος του ναού κατασκευάστηκε με δαπάνη του εμπόρου δερμάτων Κων. Στράτου το 1906.

Εορτάζει στις 15 Αυγούστου και μετά τη Θεία λειτουργία, ακολουθεί τριήμερο πανηγύρι.

Το Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γαρδικίου

Σε χρυσόβουλο του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Άνδρονίκου Γ` Παλαιολόγου το 1336, αναγράφεται η Ι. Μ Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γαρδικίου, ως ” ..η μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου οίς τό Ααπροπόταμον..”, ανήκουσα είς την έπισκοπή Σταγών. Από τα Βυζαντινά αρχεία αλλά και προφορικές περιγραφές γηραιότερων, τεκμαίρεται ότι στο παρελθόν το μοναστήρι ήκμαζε και μάλιστα πριν το 13ο αιώνα.

Πολύ αργότερα και συγκεκριμένα το 1830, ανοικοδομείται στη σημερινή της θέση η μονή (παλαιομονάστηρο) από το Γαρδικιώτη ιερομόναχο Δαμασκηνό και τον αδερφό του Χαράλαμπο.

Διακοσμήθηκε το 1842 από από τους αγιογράφους Αναγνώστη από το χωριό Πλέσια(παλιά ονομασία) Ιωαννίνων.

Τελευταία ανακαίνιση της μονής έγινε το 1892 και ο τελευταίος μοναχός ήταν ο Ιωάσαφ Τσουγιάννης που εκοιμήθη το 1996.

Πανηγυρίζει στα ενιάμερα της Παναγίας(24 Αυγούστου) και στη μονή συρρέουν από τη παραμονή, προσκυνητές από τα γύρω χωριά(Τζούρτζια – Αγ. Παρασκευή, Παλαιοχώρι, Μηλιά και φυσικά Γαρδίκι).

Ι.Ν.Προφήτη Ηλία

Οικοδομείται το 1914 από τον εφημέριο του χωριού Σπυρίδωνα Φούρλα η παπα Φούρλα στη θέση “Σπυρίκο”. Κατέρρευσε το 1968 με το σεισμό στα Θεοδώριανα και ανοικοδομήθηκε από το πρωτοπρεσβύτερο πατέρα Νικόλαο Μπουντούρη το 1968.

Άγιος Ραφαήλ

Ξωκκλήσι κτισμένο πριν λίγα χρόνια και βρίσκεται δίπλα στη γέφυρα Αλεξίου. Εορτάζει στις 8 Νοεμβρίου και 4 Μαίου.

Άγιος Αθανάσιος

Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου οικοδομήθηκε το 1893 σε ρυθμό απλό παλαιοχριστιανικό και πρός τη ΝΔ πλευρά του χωριού, προκειμένου να εξυπηρετεί τους κατοίκους της γειτονιάς εκείνης.

Εορτάζει στις 18 Ιανουαρίου – όταν δηλαδή οι περισσότεροι Γαρδικώτες ήταν στα χειμαδιά – από τους μόνιμους κατοίκους του χωριού (Χειμωνίτες).

Αγία Τριάδα

Από τους παλαιότερους ναούς του Γαρδικίου. Σήμερα θεωρείται εξωκλήσι. Κτίστηκε το 1750 περίπου ως μικρό μαναστήρι από το Γαρδικιώτη ιερομόναχο Ιωαννίκιο σε μικρή απόσταση από το χωριό και προς τη κατεύθυνση της Αθαμανίας.

Στο προαύλιο χώρο υπάρχει βρύση με γάργαρο νερό.

Λέγεται ότι στο παρελθόν, το μέγεθος του ναού ήταν μεγαλύτερο αλλά λόγω έλλειψης συντήρησης ένα μέρος του κατέρρευσε με αποτέλεσμα το κτίσμα να περιοριστεί στο σημερινό του μέγεθος.

Στο εσωτερικό του σώζονται ανεκτίμητης αξίας εικόνες και υπέροχες τοιχογραφίες.

Ι. Ν. Αγίων Αναργύρων

Σύμφωνα με τα γραφόμενα του Πρωτοπρεσβυτέρου Νικολάου Μπουντούρη ο οποίος υπηρέτησε πιστά για 50 έτη ως Ιερέας σ το Γαρδίκι, στο χώρο αυτό υπήρχε Εκκλησία των Αγίων Αναργύρων και ότι κάθε χρόνο γίνονταν μεγάλο πανηγύρι την ημέρα της εορτής.

Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας όλοι οι πιστοί καθόντουσαν κάτω από τα μαλόκεδρα και τρώγανε το φαγητό που τους προσέφερε η Εκκλησία για Ευλογία.Εκτός αυτού του φαγητού , έψηναν και δικά τους αρνιά ,κοκορέτσια, τυριά, πίτες και διάφορα άλλα εδέσματα. Μετά από το φαγητό συνέχιζε και ο χορός.

Εδώ η παράδοση αναφέρει ότι το πρώτο κορίτσι που έσερνε το χορό ερχόταν ο δράκος και το άρπαζε. Αυτό δεν άρεσε στους Αγίους και σε κάποιο Πανηγύρι οι κάτοικοι μετά από συνεχή προσευχή στους Αγίους βρήκαν την δύναμη και την ώρα. που ξεκίνησε ο χορός, μετακίνησαν μια μεγάλη πέτρα και την πέταξαν στον δράκο.

Εκείνος από την τρομάρα του τρέχοντας προς τα μέρη της Μουτσιάρας (Αθαμανία), συνάντησε απέναντι το βουνό ,τη λεγόμενη Περτούσα, το τρύπησε και βγήκε στο πίσω μέρος που βρίσκεται η καμάρα της Μεσοχώρας και Αρματολικού. Η δε πέτρα έπεσε απέναντι στη θέση Τζιάνι της Μουτσάρας, η οποία σώζεται ακόμη και το βουνό που τρυπήθηκε πήρε το όνομα Δρακότρυπα ή Περτούσα.

Το έτος 1905 ιδρύθηκε ο Ευεργετικός Σύλλογος Αθαμάνων “Οι Άγιοι Ανάργυροι”. Την επόμενη χρονιά το 1906 αγοράστηκε εικόνα των Αγίων διαστάσεων 1,56χ97 και τοποθετήθηκε στον κεντρικό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Έκτοτε κάθε χρόνο 1η Ιουλίου στην Εορτή των Αγίων Αναργύρων, μέχρι και το 1940 πάνω στο Παλαιοκκλήσι πραγματοποιούσαν οι χωριανοί κάθε χρόνο έως το 1940 υπαίθρια Λειτουργία, σήκωναν το ‘Ύψωμα των Αγίων, μαγείρευαν φαγητό και έκαναν διανομή φαγητού για ευλογία προς όλους τους πιστούς τηρώντας την παράδοση.

Ξεκινούσε ο χορός ο οποίος συνέχιζε ως αργά και το βράδυ όλοι μαζί κατηφόριζαν προς το χωριό .Μπροστά η εικόνα των Αγίων, ακολουθούσαν τα όργανα ,στη συνέχεια οι γέροι, οι νεότεροι σε ηλικία και τέλος τα παιδιά. Το τραγούδι το οποίο συνόδευε την πομπή και παίζανε τα όργανα:

Αυτό τ’ αστέρι το λαμπρό που πάει κοντά στην πούλια
Αυτό που φέγγει κι’ έρχομαι κόρη’ μ στην αφεντιά σου,
Βρίσκω τις πόρτες κλειδωτές και τα σκυλιά δεμένα,
Σκύβω φιλώ την κλειδαριά και την γεμίζω δάκρυα..

Υπήρχε πάντα η σκέψη από το 1959 που ανέλαβα Ιερέας στο χωριό μου το Γαρδίκι , να μπορέσω κάποια στιγμή να αναγείρω ναό εις μνήμη των Αγίων Αναργύρων στα θεμέλια του ήδη κατεστραμμένου από πολλών ετών εξωκλήσι στη θέση Τούμπανα Γαρδικίου.

Το Εκκλησάκι ανεγέρθη εκ βάθρων στα θεμέλια του κατεστραμμένου από πολλών ετών στο Εξωκκλήσι των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού καταγομένων εκ Ρώμης που εορτάζουν την 1η Ιουλίου.

Το έτος 1996 στις 23 Ιουνίου το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο αποτελούμενο από τον Ιερέα Νικόλαο Μπουντούρη και των μελών Αθανασίου Μπαμπούρη ,Στέφανο Λάππα , Απόστολο Σκανδάλη και Παύλο Κάκια ,έλαβε ομόφωνα απόφαση και αναθέτει σε ερανική επιτροπή η οποία αποτελείτο από: α)Σοφία Πακωνσταντίνου, β) Αλεξάνδρα Μπανταγιάννη, γ) Αναστασία Ντέρη και επιτρέπει σ’ αυτήν να βοηθήσει ώστε να αναγερθεί εκ βάθρων το καταστρεμμένο από πολλών ετών το εξωκλήσι των Αγίων. Πράγματι με την ακούραστη προσπάθεια των γυναικών της ερανικής επιτροπής ,τη βοήθεια όλων των χωριανών, των μελών του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου και με πολιτικό μηχανικό τον Γεώργιο Ντέρη ,αναθέσαμε το έργο στον εργολάβο Ευάγγελο Καλιακούδα από το Καμνάι .Το κτίσιμο του ιερού ναού έγινε με πέτρα πελεκητή,ρυθμού μονόκλιτης βασιλικής μετά τρούλου.

Στην αυλή κτίστηκαν πέντε (5)σειρές κερκίδων των 309 μέτρων και πίσω προς τον Νότο του Ιερού Ναού έγινε 50 μέτρα πέτρινος μαντρότοιχος ,αποθήκη και μαγειρείο για την παρασκευή φαγητού προς τους προσκυνητές, Στο εσωτερικό του Ναού έγινε το τέμπλο ο Δεσποτικός Θρόνος τα στασίδια το Προσκυνητάρι και το παγκάρι, όλα ξύλινα σκαλιστά .Όλος ο ναός τοιχογραφήθηκε και το δάπεδο στρώθηκε με παραδοσιακή πέτρα.

Αξίζει να αναφέρω ότι οι κυρίες της ερανικής επιτροπής έδωσαν την ψυχή τους να πραγματοποιηθεί αυτό το όνειρό μου και οφείλω να τις ευχαριστήσω που με τις υποδείξεις μου καταφέραμε να τελειώσουμε αυτό το αριστούργημα το οποίο και εγκαινιάσαμε με ιδιαίτερη λαμπρότητα στις 10 Ιουλίου 2005 παρουσία του Μητροπολίτη μας Τρίκκης και Σταγών κ.κ. Αλεξίου.

Γαρδίκι 10 Ιουλίου 2005.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΗΜ. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗΣ

ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ